Hoe word je toch een goeroe?
Geschreven door Pieter Korbee
Hoe word je een goeroe?
De vraag kwam steeds weer bij mij op toen ik logeerde in de ashram van één van India’s goeroes. De leefgemeenschap is gevestigd in Amritapuri. De plaats ligt aan de westkust van de zuidelijke deelstaat Kerala. Letterlijk aan de kust.
Ik was op bezoek bij mijn dochter. Zij woont er sinds een paar jaar. Nog niet definitief. Ze heeft geen intrede gedaan. Nog niet. Als mij gevraagd wordt: ‘Hoe vind je het hier?’ was mijn antwoord steevast: ‘ik kom hier voor Rachel. Ik vind het heerlijk.’ En dat was ook zo. Het was fijn om met haar te zijn. Maar tegelijkertijd ontweek ik de vraag. De vragenstellers voelden het haarfijn aan. Dan kwamen er verhalen los over familieleden die het maar niets vonden dat hun verwanten hier zijn gaan wonen. Dit moest ik dan weer nuanceren. Ik heb er vrede mee dat zij deze weg gekozen heeft.
Maar ik zelf? Wat is het verschil tussen een goeroe en een dominee?
Ik was op bezoek op de ashram van Mata Amritanandamayi, of plechtiger: Sri Mata Amritanandamayi Devi. In dit Devi schuilt de godsaanduiding. Deus in het Latijn. Maar kortweg wordt er over Amma gesproken, Moeder. Amma staat haar devotees – de haar en haar taak toegewijden – zeer nabij. Over gelovigen wordt niet gesproken. Amma is in hun gedachten en leidt hun de weg. Ze zijn haar kinderen. Zo beschouwt een predikant zijn gemeenteleden niet.
Op de tweede dag van mijn verblijf werd ik over het kleine terrein van de ashram rondgeleid. Ik zag de Kalitempel en de hoge woongebouwen voor de gasten en de devotees. De tempel is voor de plechtigheden inmiddels te klein geworden. Er achter is een veel grotere hal gebouwd. Er werd me iets verteld van Amma. Hoe ze als klein meisje was. Haar geboortehuisje staat er nog en daarnaast de schuur waar ze haar spirituele oefeningen deed. Ze werd door haar familieleden niet aanvaard in haar eigenheid. Een meisje dat liederen schreef voor Krisjna – de godheid -, dat het woord naastenliefde zeer ernstig nam. Ze kwam op een ergerlijke manier op voor de hulpbehoevenden in haar omgeving. Ze omhelsde hen ook. Maar een schoolopleiding kreeg ze niet. Ze moest voor het gezin werken. En toen, rond haar twintigste, zag een groep niet onbemiddelde jongens iets in haar. Ze zagen het goddelijke. Ze vormden een kring rondom haar. En de goeroe werd gecreëerd. Nu gaat ze voor in de plechtigheden en is zijzelf voorwerp van verering geworden. Of is het alleen het goddelijke in haar? Mij lijkt dat het net iets verder gaat. Hier ervaar ik mijn voorbehoud.
Er gaat onnoemelijk veel sociaal werk van deze groep uit. Opvang van meisjes en vrouwen, onderwijs, stichting zelfs van universiteiten, voedselvoorziening, ecologie. En Amma gaat de wereld rond. Ze maakt tours door Amerika, Europa, Japan, Australië. Ze omarmt de mensen die bij haar langs komen. Talloze boekjes worden in haar naam – denk ik – geschreven. De kern ervan luidt: ‘God is de bron, het ware centrum, van ons leven en van het bestaan. Al het andere is bijkomstig.’ In India komen op sommige plechtigheden duizenden en duizenden mensen langs. Er wordt voedsel gedeeld. Amma laat dan de gevulde borden, voordat ze worden uitgereikt, één voor één door haar handen gaan.
Ik kijk het aan, met verwondering en met Europese ogen.
