Stiltemeditatie 20 maart 2019

Stilte en gebed.

Voordat we gaan bidden laten we een stilte vallen.
Misschien ook, voordat we iets wezenlijks gaan zeggen laten we een stilte vallen.
We laten de stilte vallen om de aandacht te richten.
Dan kan gezegd worden wat er gezegd moet worden.
Deze stilte is wezenlijk.
Grote redenaars laten een stilte vallen.
Daarmee richten ze niet alleen de eigen aandacht,
maar ook de aandacht van de hoorders.
Deze weten nog niet wat er gezegd zal worden,
maar ze worden in spanning gebracht.
Het is de spanning van degene die zal spreken
en die deze teweeg brengt.
Het is de spanning van de spreker die gevoeld wordt.
Eigenlijk weet ik niet of spanning wel het goede woord hiervoor is.
Het is de verwachting dat er iets komen gaat dat er toe doet.
Wat weten we nog niet, dat maakt het zo spannend.
Het creëren van deze stilte is een grote kunst
Want degene die haar creëert neemt de hoorders mee
in gebed of in dat wat hij / zij te zeggen heeft, in de toespraak.
We trekken weg uit het gebied van het gebabbel.

Deze stilte wordt beoefend bij de stiltemeditatie.
Nu duurt de stilte niet een aantal momenten voor er gesproken wordt,
de stilte duurt voort.
Ze loopt daardoor het risico dat ze vervlakt en de eigenaardige spanning verliest.
Misschien wordt daarom gevraagd om je rug te rechten,
je voeten op de grond te aarden, je hoofd te heffen
en dan je aandacht naar binnen te brengen
om in aandacht de ademhaling te volgen.
Dan komen de denkbeelden, de gedachten en beelden
die je te binnen schieten.
Je mag ze verwelkomen om ze daarna te laten gaan.
Je mag even zien of zij het zijn die onder woorden gebracht moeten worden.
Maar voor het zover is laat je ze weer los.
Want zij zijn het niet, zij zijn niet waarom het gaat.
Dan kan de stilte voortduren – totdat er niets meer komt
en de stilte zelf is gekomen

Schud nog even je schouders los,
recht je rug, richt je hoofd,
plant je voeten op de grond,
sluit de ogen
en volg als dat nodig is de ademhaling.
En laat de stilte komen
De stilte die de bedding is van het gebed,
de voedingsbodem van het spreken van wat wezenlijk is,
die zelf de bron is van het gebed en van dat wat wezenlijk is.

Ervaar de stilte.

20 maart 2019

————————————–

Echter, wat is wezenlijk?
Is wat wezenlijk is voor mij niet iets anders dan voor jou?
En is de stilte die sprekers in acht nemen wel hetzelfde als de stilte die wordt ervaren bij meditatie? Is het eerste niet een retorische truc om de spanning op te voeren in een toespraak, om beter gehoord te worden? Maakt elke spreker niet van stilten gebruik, ook de demagoog? Worden toehoorders er niet door gemanipuleerd?

Ja, we kennen stilten in de toespraak, de stilte van het gebed en de langdurige stilte van de meditatie. Hoe langer de stilte wordt bewaard des te geringer de kans dat ermee wordt gespeeld en de toehoorder wordt gemanipuleerd.
In elke stilte die bewust wordt beleefd komt een mens tot zichzelf. Wordt het innerlijk, de ziel van een mens geraakt. Dit is de functie van de stilte in een toespraak. De spreker geeft zijn of haar hoorders de ruimte om wat wordt gezegd tot zich te nemen. En dit kan goed of iets slechts zijn. Wat er wordt gezegd is niet in zich goed. Als er wordt opgeroepen een ander mens van geringere waarde te achten, dan kan ook deze oproep met stilten gepaard gaan en indruk maken. Het kan mensen meeslepen. Hun innerlijk wordt geraakt, maar de boodschap kan demonisch zijn. De stilte heeft dan enkel tot doel om deze boodschap in te slijpen in de ziel van wie toehoort. Maar deze stilte kan niet lang duren. Want dan wordt ze ongemakkelijk. Het doel van die spreker is niet om hoorders tot zichzelf te brengen, maar om hen mee te nemen in een verhaal buiten zichzelf, dat niet van henzelf is maar hen wordt opgelegd, dat groots kan lijken en meeslepend, maar dat schade doet aan medemensen en vervolgens ook aan de ziel van de toehoorders. Want zij luisteren niet naar zichzelf. Door deze stilte wordt hun innerlijk geraakt, maar niet door de stem van hun innerlijk.

Deze innerlijke stem wordt in het gebed tot klinken gebracht. Ze roept bij de vreselijkheden in deze wereld: “mijn God, mijn God”. Die stem kan verder klinken: “kom mij te hulp”.  Dit is de stem van het gebed. Ze kan ook andere dingen zeggen. Maar in nood roept ze God tot hulp, ook wanneer ze niet weet wat daaronder verstaan wordt. In zulke gevallen hoort de ziel naar zichzelf en reikt uit naar iets ver buiten zichzelf, dat nu niet wordt opgelegd, maar dat in het innerlijk omhoog schreeuwt. En dat is altijd mijn innerlijk of jouw innerlijk. Dit is de stilte van de ziel waarin tot klinken komt wat erin je leeft. Ook dit kan verwoord worden in een toespraak. Maar de stilte die dan wordt gehoord is van een andere orde dan die van de manipulatie. Ze komt van dieper, ze is wezenlijker.

In de stiltemeditatie wordt de stilte nog langer betracht. Ze komt niet tot spreken. Ze reikt naar de rust van de ziel, en ze brengt die rust naar boven en vervult diegenen die haar beoefenen met vriendelijkheid en goedheid, met de vruchten van de geest, het wezenlijke. God laat daarin zijn sporen na.

23 maart 2019